Zapraszam Cię w niezwykłą podróż w przyszłość, na rynki pracy, które wydają się być jak z filmów science fiction, a które mogą stać się naszą codziennością zanim się obejrzymy. Stworzone przez Infuture Institute, Samsung Polska i PwC opracowanie „Pracownik przyszłości” bierze pod lupę pięć potencjalnych scenariuszy dotyczących przyszłości pracy. Oto one:

Scenariusz 1 – Praca dla robotów: Nowe znaczenie pracy

Wyobraź sobie świat, gdzie większość zadań wykonywanych przez człowieka przejęły maszyny. Bezrobocie wynika nie z braku ofert pracy, ale z ewolucji samej definicji pracy. Przymus zarobkowania ustępuje miejsca wolności wyboru i poszukiwania sensu. Ludzie, uwolnieni od konieczności zarabiania na życie, mogą poświęcić się temu, co kochają najbardziej – od eksperymentalnej sztuki po ochronę środowiska.

Jednak nie wszyscy radzą sobie z takim stylem życia, dlatego rośnie zapotrzebowanie na profesje związane z pomocą psychologiczną i społeczną. Powstaje nowa generacja profesji, które pomagają ludziom odnaleźć się w tym nowym świecie.

Przykładowe zawody przyszłości:

Doradca Sensu Życia (Meaning of Life Consultant): Ekspert, który pomaga ludziom odkryć, jak mogą wprowadzić sens i satysfakcję do swojego życia w świecie zdominowanym przez roboty. Wymagane kompetencje to głębokie zrozumienie psychologii, umiejętność analizy i interpretacji danych oraz wyjątkowe zdolności interpersonalne.

Terapeuta Robotów (Robot Therapist): Specjalista, który pomaga robotom zrozumieć ludzkie emocje, aby mogły lepiej współdziałać z ludźmi. Ten zawód wymaga nie tylko wiedzy technicznej, ale także wyjątkowych umiejętności interpersonalnych i zrozumienia emocji człowieka.

Scenariusz 2 – Hollywoodzki model pracy: Granice zanikają

Przyjrzyjmy się teraz alternatywnemu scenariuszowi, inspirowanemu pracą w branży filmowej nad kinowym hitem. W takim modelu, specjaliści z różnych dziedzin pracują razem nad konkretnym projektem, po czym przechodzą do następnego. Technologia wykorzystywana jest do tworzenia zespołów specjalistów, którzy mogą pracować razem, niezależnie od tego, w jakim miejscu na świecie się znajdują.

W tym modelu, pożądane są przede wszystkim kompetencje miękkie – umiejętność pracy zespołowej, otwartość, elastyczność, kreatywność, umiejętność budowania sieci kontaktów oraz zrozumienie różnic kulturowych, językowych i religijnych.

Przykładowe zawody przyszłości:

Edukator Holodeck (Holodeck Educator): Pedagog nowej ery, korzystający z technologii AR (rzeczywistość rozszerzona), VR (rzeczywistość wirtualna) i HET (human enhancement technologie) do kształcenia i nadzoru uczniów. Ten zawód wymaga wiedzy z zakres pedagogiki, psychologii, oraz umiejętności adaptacji do indywidualnych potrzeb każdego ucznia. Dodatkowo, podstawowe zrozumienie dla nauk ścisłych, takich jak chemia, medycyna, fizyka, biologia, oraz kompetencje technologiczne są kluczowe dla efektywności tego zawodu.

Konsultant Waluty Cyfrowej (Digital Currency Consultant): Ten ekspert służy jako przewodnik w skomplikowanym świecie zarządzania majątkiem w epoce kryptowalut. Znajomość rachunkowości, szczegółowe zrozumienie blockchaina i przepisów regulujących obrót kryptowalutami, a także umiejętność budowania i utrzymania relacji z klientami, to kluczowe kompetencje tego zawodu.

Projektant Ścieżek Rzeczywistości Mieszanej (Mixed Reality Journey Designer): Twórca, który projektuje i personalizuje przestrzenie dzięki technologiom haptycznym i rzeczywistości mieszanej. Prace te obejmują zarówno holodeki, jak i zestawy VR. Wymagane umiejętności to doświadczenie w projektowaniu, kreatywność, wyobraźnia oraz umiejętność komunikacji i interpretacji informacji.

Scenariusz 3 – Zawsze pod kontrolą: Pełna inwigilacja

Zaczynając od subtelnej zasady: „Nigdy nie jest za mało optymalizacji”, świat zacznie podążać drogą do efektywniejszych i bardziej precyzyjnie zaprojektowanych rozwiązań. Istota ludzka w procesie rekrutacji zostanie zastąpiona przez algorytmy inteligentnie szukające idealnego dopasowania – analizując kompetencje, temperament, zdrowie i wiele innych aspektów kandydata.

Jasno nakreślony zarys zawodowy pracownika, zasilać będzie sprawnie działające maszyny korporacyjne, gdzie każdy zasób jest precyzyjnie dobrany do realizacji wspólnego celu. Dzięki rosnącej mocy sztucznej inteligencji i starannie dobranym zasobom ludzkim, miejsce pracy staje się garniturem skrojonym na miarę – doskonale dopasowanym do potrzeb pracownika. Kontrola wyników jest kluczem, a pracownik, zgodnie z oczekiwaniami, staje się instrumentem precyzyjnej produkcji wyników – potwierdzając swoje kwalifikacje poprzez stałe doskonalenie i zdobywanie certyfikatów.

W centrum tych zmian znajduje się technologia Internetu rzeczy, przesyłająca ciągłe przypomnienia, kontrolująca jakość snu, zachęcająca do aktywności fizycznej, kierująca dietą i sugerująca nowe relacje. Prywatność staje się luksusem, a oczekiwana przez pracodawcę transparentność, wymaganą normą. Wszystko jest pod kontrolą, jednak przekroczenie granic kontrolowania przynosi wysokie napięcia społeczne i naraża na coraz bardziej zaawansowane ataki cybernetyczne.

Najważniejszymi kompetencjami w tym scenariuszu są umiejętność analitycznego myślenia, cierpliwość, wysokie kwalifikacje w dziedzinie STEM i unikalne, specjalistyczne umiejętności.

Przykładowe zawody przyszłości:

Agent monitorujący różnorodność genetyczną (Genetic diversity agent) – będzie analizować dane zdrowotne pracowników, badając ich cechy genetyczne w celu zapewnienia zrównoważonego i inkluzywnego środowiska pracy.

Health hacker – specjalista z obszaru bezpieczeństwa cybernetycznego, który będzie chronił urządzenia medyczne przed atakami.

Specjalista od analizy zdjęć z dronów (Investigative drones specialist) – będzie analizował zdjęcia z dronów, które monitorują zachowania ludzi w pracy i w domu, zarówno z perspektywy bezpieczeństwa, jak i etyki.

Scenariusz 4 – Społeczni pracownicy dla planety: W ochronie zasobów naturalnych

W obliczu gwałtownie postępujących zmian klimatycznych, perspektywa łatwo dostępnych zasobów naturalnych staje się niepokojąco niepewna. W miarę jak zasoby wody pitnej marnieją, gleby uprawne degradują się, a wysypiska śmieci rozprzestrzeniają się jak plaga, świat zaczyna zrozumieć wagę filozofii „zero waste”. Ten klimat ekologicznej świadomości znacząco wpływa na rynek pracy, przyciągając tłumy zainteresowanych zarówno do wolontariatu na rzecz ochrony planety, jak i do walki o transparentność w miejscu pracy.

Ten ekologiczny przełom daje początek innowacjom, które zmieniają naszą codzienność – innowacjom zorientowanym na ochronę środowiska i prawa człowieka. Pojawiają się nowe zawody, które mają na celu uczynić ideę „zero waste” elementem codziennych praktyk zarówno w domu, jak i w miejscu pracy.

Celem pracowników staje się kreowanie rozwiązań dla palących problemów ekologicznych i społecznych, a także poszukiwanie alternatyw umożliwiających egzystencję ludzkości poza naszą ziemską ojczyzną. Kluczowe kompetencje to innowacyjność oraz zrozumienie, że wszystko, co robimy, ma wpływ na naszą planetę i na dobro wszystkich jej mieszkańców.

Potencjalne zawody przyszłości:

Projektant recyklingu (Upcycling Designer) – ekologiczne rozwiązania stają się kluczowym elementem procesu projektowania. Specjaliści od recyklingu doradzają projektantom i inżynierom przemysłowym w kwestii tworzenia produktów, które mogą być łatwiej i skuteczniej recyklingowane, jednocześnie spełniając oczekiwania konsumentów.

Inżynier organicznej energii odnawialnej (Organic Voltaics Engineer) – ekolodzy stają się inżynierami, tworząc rozwiązania związane z energią odnawialną, które mają na celu zminimalizowanie wpływu na środowisko.

Kosmiczny rolnik (Space Farmer) – w ramach poszukiwania alternatyw dla życia na Ziemi, kosmiczni rolnicy uprawiają rośliny w szklarniach na Marsie, korzystając z odnawialnej energii i swojej wiedzy na temat egzobiologii.

Scenariusz 5 – Wieczni pracownicy: Zapomnijmy o emeryturze

Jako że ludzie żyją dłużej, wiek emerytalny przestaje istnieć w swoim tradycyjnym znaczeniu. Ludzie kontynuują pracę, często na pół etatu lub w bardziej elastycznych formach, daleko poza wiekiem, w którym kiedyś myśleli o przejściu na emeryturę. Ta zmiana ma duże konsekwencje dla rynku pracy, kreując zapotrzebowanie na nowe zawody i zmieniając sposób, w jaki myślimy o pracy, kształceniu i starzeniu się.

Elastyczność staje się kluczem do udanego zatrudnienia w tym scenariuszu, gdzie przyszłość pracy obejmuje wszystko, od zleceń konkretnych projektów, poprzez prace na czas określony, aż po stałe umowy o pracę. Również edukacja podlega przemianie. Kiedy praca staje się bardziej elastyczna, proces nauki również musi się dostosować. Częste przekwalifikowania się, kształcenie ustawiczne i stałe nabywanie nowych umiejętności stają się normą. 

Powstaną technologie zwiększające możliwości ludzkich organizmów i poprawiające wydajność takie jak HET – Human Enhancement Technologies i HPE – Human Performance Enhancement. A inkluzywność płciowa, rasowa i wiekowa będą na porządku dziennym.

Potencjalne zawody przyszłości:

Projektant Udoskonalenia Człowieka (Human Enhancement Designer) – ten zawód będzie obejmować doradztwo w zakresie skutecznych suplementów diety, innowacyjnych rozwiązań poprawiających jakość życia, takich jak implanty czy egzoszkielety, a także kształtowanie ostatecznego wyglądu klienta. Konsultacje będą realizowane za pomocą technologii VR i AR, aby dokładnie zilustrować cały proces i efekty końcowe zabiegów. Osoba na tym stanowisku będzie musiała posiadać wiedzę z takich dziedzin jak biotechnologia, neurotechnologia, nanotechnologia, medycyna, a także medyczne aspekty technologii udoskonalających człowieka (HET) i udoskonalania wydajności człowieka (HPE). Ponadto, kluczowe będą umiejętności z zakresu psychologii, wysoka świadomość estetyczna oraz wyjątkowa empatia.

Terapeuta Technologii Ubieralnych i IoT (Wearable & IoT Solutions Therapist) – na tym stanowisku, głównym zadaniem będzie zastosowanie technologii ubieralnych i innych inteligentnych urządzeń do poprawy jakości życia klientów. Wymagania dla tego zawodu obejmują wiedzę z zakresu fizjoterapii i psychologii, doświadczenie w pracy z pacjentami oraz umiejętność wykorzystywania cyfrowych narzędzi.

Konsultant do Spraw Pracy Agile (Agile Working Consultant) – ten zawód będzie polegał na ciągłym monitorowaniu i analizowaniu rynku pracy, poznawaniu nowych sektorów pracy i potrzeb firm. Klientów będzie przeprowadzał przez testy osobowościowe i technologiczno-medyczne, dostosowując ich atrybuty i umiejętności do potencjalnego zawodu. Konsultant do spraw Pracy Agile powinien być w stanie samodzielnie przeprowadzić procesy rekrutacyjne, w tym headhunting, mieć doświadczenie z międzynarodowym rynkiem pracy i podstawową wiedzę na temat nowych technologii. Doskonałe umiejętności organizacyjne i interpersonalne będą niezbędne.

Oczywiście, te scenariusze to tylko kilka z wielu możliwości. Niezależnie od tego, jak przyszłość pracy się ukształtuje, kluczowe będzie dostosowanie się do niej i rozwijanie umiejętności, które są najbardziej poszukiwane. Pamiętaj, że przyszłość to nie tylko technologia, ale także ludzie – i to, jak będą oni w stanie dostosować się i wykorzystać nowe możliwości. We wszystkich scenariuszach, jedno jest pewne: przyszłość rynku pracy będzie inna od tego, co znamy dzisiaj. Może wydawać się nieco niepokojąca, ale taka jest natura zmian – zawsze niesie ze sobą nieznane. Z drugiej strony, przyszłość rynku pracy jest pełna fascynujących możliwości, które mogą otworzyć drzwi do nowych, ekscytujących karier.

Bibliografia:

Instytut Analiz Rynku Pracy. (2022). Prognozowane zmiany na rynku pracy. Przegląd scenariuszy. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości