Depresja jest jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych na świecie, dotykającym miliony osób bez względu na wiek, płeć czy status społeczny. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), na depresję cierpi ponad 264 miliony ludzi na całym świecie. Choć wiele osób jest świadomych klasycznych objawów depresji, mniej znane są formy zaburzenia, takie jak depresja wysokofunkcjonująca, która jest trudniejsza do zdiagnozowania i leczenia.
Czym jest depresja wysokofunkcjonująca?
Depresja wysokofunkcjonująca, zwana również depresją maskowaną, jest nietypowym rodzajem zaburzenia nastroju. Osoby cierpiące na ten typ depresji często nie prezentują klasycznych objawów choroby. Zamiast tego, mogą wydawać się radosne, towarzyskie i produktywne, podczas gdy wewnętrznie zmagają się z głębokim cierpieniem psychicznym. Badania sugerują, że nawet 40% osób cierpiących na depresję może doświadczać tej formy zaburzenia.
Obraz kliniczny depresji wysokofunkcjonującej
Osoby z depresją wysokofunkcjonującą mimo tego, że spełniają kryteria diagnostyczne depresji, są w stanie normalnie funkcjonować w życiu codziennym. Mogą chodzić do pracy, spotykać się z ludźmi i angażować się w różne aktywności, często nawet są postrzegane jako dusze towarzystwa. Jednak ich uśmiech i pozorna radość są często wyuczonymi reakcjami, które maskują wewnętrzny ból, lęk i głębokie uczucie nieszczęścia.
Charakterystyczne objawy depresji wysokofunkcjonującej mogą obejmować:
- Zmęczenie
- Problemy z koncentracją
- Nadmierny apetyt lub jego brak
- Zaburzenia snu
- Brak zadowolenia z życia
- Utratę celów życiowych
- Problemy ze wstawaniem z łóżka
- Pesymistyczne myślenie o przyszłości
- Rozdrażnienie
- Agresję werbalną
- Poczucie zagubienia i nieadekwatności
- Spadek libido
Pomimo tych objawów, osoby z depresją wysokofunkcjonującą często kontynuują swoje codzienne obowiązki, co sprawia, że ich stan jest trudniejszy do zauważenia przez otoczenie.
Depresja wysokofunkcjonująca w miejscu pracy
Depresja wysokofunkcjonująca w miejscu pracy jest szczególnie problematyczna, ponieważ może pozostawać niezauważona przez długi czas. Pracownicy z tym zaburzeniem mogą wydawać się wyjątkowo wydajni, zaangażowani i radośni, podczas gdy w rzeczywistości walczą z ogromnym wewnętrznym cierpieniem i smutkiem. Oto kilka wskazówek, jak rozpoznać i wspierać takich pracowników.
Jak rozpoznać depresję maskowaną u pracownika?
- Obserwacja: Zwróć uwagę na nieadekwatne reakcje emocjonalne, takie jak nadmierny uśmiech w sytuacjach stresowych lub trudnych. Pracownicy mogą również wykazywać sztuczność w zachowaniach, co może być sygnałem, że coś jest nie tak.
- Relacje interpersonalne: Utrzymywanie otwartych, empatycznych relacji z zespołem może pomóc w zauważeniu subtelnych zmian w zachowaniu pracowników. Regularne rozmowy, które wykraczają poza kwestie zawodowe, mogą umożliwić lepsze zrozumienie emocji i sytuacji pracowników.
- Zmiany w wydajności pracy: Choć osoby z depresją wysokofunkcjonującą na pozór mogą radzić sobie dobrze, zauważalne mogą być subtelne zmiany w ich wydajności, takie jak opóźnienia w realizacji zadań czy zwiększona liczba błędów.
Jak wspierać osoby z depresją wysokofunkcjonującą w pracy?
- Stworzenie wspierającego środowiska pracy: Wprowadzenie polityk i praktyk wspierających zdrowie psychiczne, takich jak elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej czy zapewnienie cichych przestrzeni do pracy, może znacznie poprawić komfort pracy osób z depresją wysokofunkcjonującą.
- Szkolenia z zakresu zdrowia psychicznego: Regularne szkolenia dla menedżerów i pracowników dotyczące rozpoznawania i radzenia sobie z objawami depresji mogą zwiększyć świadomość i poprawić wsparcie dla osób zmagających się z tym zaburzeniem.
- Dostęp do wsparcia psychologicznego: Zapewnienie pracownikom dostępu do usług psychologicznych, takich jak terapia, coaching czy programy wsparcia pracowników, może być punktem zwrotnym dla ich dobrostanu.
- Kultura otwartości: Promowanie otwartości w rozmowach o zdrowiu psychicznym i zachęcanie pracowników do dzielenia się swoimi problemami bez obawy przed stygmatyzacją tworzy bardziej wspierające środowisko pracy i powoduje, że depresja przestaje być powodem do wstydu.
Depresja wysokofunkcjonująca wśród menedżerów
Depresja wysokofunkcjonująca jest stosunkowo częsta na stanowiskach menedżerskich. Badania przeprowadzone przez National Institute of Mental Health (NIMH) wskazują, że około 25% menedżerów i liderów biznesowych doświadcza objawów depresji, w tym depresji wysokofunkcjonującej. Menedżerowie często muszą radzić sobie z ogromnym stresem i odpowiedzialnością, co często prowadzi do maskowania własnych problemów emocjonalnych za fasadą profesjonalizmu i pewności siebie.
Wewnętrzne cierpienie i brak radości z życia
Osoby cierpiące na depresję wysokofunkcjonującą często doświadczają głębokiego wewnętrznego cierpienia, które jest niewidoczne dla otoczenia. Często odczuwają chroniczny brak radości z życia, pomimo pozornie normalnego funkcjonowania. Codzienne obowiązki, które kiedyś przynosiły satysfakcję, stają się trudne do zniesienia. Lęk i poczucie beznadziei mogą być stałymi towarzyszami, co sprawia, że nawet najprostsze zadania wydają się przytłaczające.
Osoby z depresją wysokofunkcjonującą mogą także doświadczać ataków paniki, drażliwości i skrajnego zmęczenia, które powoduje, że rano trudno wstać z łóżka. Mogą walczyć z niskim poczuciem własnej wartości i mieć trudności z wyrażaniem swoich prawdziwych uczuć i potrzeb. W pracy często starają się nadmiernie kompensować swoje wewnętrzne cierpienie poprzez perfekcjonizm i zwiększone zaangażowanie, co tylko pogarsza ich stan i frustruje ich jeszcze bardziej
Podsumowanie
Depresja wysokofunkcjonująca jest poważnym i jednocześnie często niedocenianym problemem w miejscu pracy. Zarówno pracownicy, jak i menedżerowie mogą na nią cierpieć, maskując swoje cierpienie za uśmiechem i pozorną produktywnością. Rozpoznanie i wsparcie osób z depresją maskowaną jest bardzo istotne dla stworzenia zdrowego i produktywnego środowiska pracy. Na szczęście istnieją sposoby, żeby to zrobić – poprzez promowanie otwartości, zapewnienie odpowiedniego wsparcia psychologicznego i tworzenie przyjaznego środowiska pracy można znacząco przyczynić się do poprawy dobrostanu pracowników.
Bibliografia:
- Aron, E. N. (1996). The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You. Broadway Books.
- Kessler, R. C., et al. (2003). The epidemiology of major depressive disorder: results from the National Comorbidity Survey Replication (NCS-R). JAMA, 289(23), 3095-3105.
- Friedman, R. A. (2014). Uncovering an epidemic — Screening for mental illness in the workplace. The New England Journal of Medicine, 370(6), 597-599.