W momencie, gdy czytasz ten artykuł, rynek pracy przechodzi przez poważne zmiany. Ale co to oznacza dla nas, jako pracowników, managerów, a może przede wszystkim, jako istot ludzkich? W Instytucie Analiz Rynku Pracy na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) przygotowano raport, który rzucił światło na przyszłe scenariusze rynku pracy. W tym wpisie skupimy się na psychologicznych aspektach tych zmian.

Adaptacja i Elastyczność 

Przyszłość rynku pracy będzie wymagać od nas adaptacji. To nie jest nowa koncepcja; ludzie zawsze musieli dostosowywać się do zmieniających się okoliczności. Ale teraz, w dobie przyspieszonej cyfryzacji i automatyzacji, tempo tych zmian jest szybsze niż kiedykolwiek. Jak zatem możemy psychologicznie przygotować się na tę nową rzeczywistość?

Elastyczność jest kluczowym elementem adaptacji. To umiejętność poradzenia sobie z przeciwnościami, dostosowywania się do zmian oraz otwartego podejścia do wyzwań. Badania pokazują, że elastyczność psychiczna jest silnie powiązana z dobrym zdrowiem psychicznym i może pomóc nam w radzeniu sobie z niepewnością i stresem związanym ze zmianami w pracy.

Niezaprzeczalna rola umiejętności miękkich 

Zgodnie z prognozami, umiejętności miękkie będą jeszcze bardziej cenione na przyszłym rynku pracy. Inteligencja emocjonalna, zdolność do budowania relacji, komunikatywność i zarządzanie konfliktami będą niezbędne do skutecznego poruszania się po złożonym świecie pracy. W erze cyfrowej, kiedy maszyny zastąpią rutynowe zadania, to właśnie te „ludzkie” umiejętności będą nas odróżniać i wyróżniać.

Ciągłe uczenie się jako nowa norma 

Rozwój osobisty i zawodowy będzie kluczowy, aby nadążyć za zmianami. Ciągłe uczenie się i rozwijanie nowych umiejętności będzie nie tylko wymagane, ale także nagradzane. Z psychologicznego punktu widzenia, nie jest to jednak takie proste, bo wymaga wyjścia ze strefy komfortu i to stawia nas w konfrontacji z naszą naturalną tendencją do utrzymania status quo. Jednak nauka nowych umiejętności, niezależnie od wieku, może być także źródłem satysfakcji i prowadzić do zaspokojenia potrzeby osiągnięć.

Zdrowie psychiczne na pierwszym planie 

W miarę jak rynek pracy będzie ewoluował, zdrowie psychiczne pracowników stanie się coraz bardziej istotne. Adaptacja do ciągłych zmian, zarządzanie stresem, zapobieganie wypaleniu zawodowemu i utrzymanie równowagi między pracą a życiem osobistym będą kluczowe dla zrównoważonego rozwoju zawodowego i osobistego. Stąd tak ważne jest, żeby firmy inwestowały w dobrostan pracowników zapewniając im, kiedy to tylko możliwe wsparcie psychologiczne i rozwój w oparciu o indywidualne preferencje i predyspozycje.

Rynek pracy kształtuje wiele czynników, w tym społeczne, środowiskowe, ekonomiczne, polityczne i technologiczne. Procesy związane z robotyzacją, automatyzacją i wykorzystaniem sztucznej inteligencji będą miały największy wpływ na rynek pracy w najbliższych latach. W związku z rosnącą popularnością systemów działających na podstawie sztucznej inteligencji, niektóre zawody, zwłaszcza te niewymagające specjalistycznej wiedzy i kwalifikacji, mogą zaniknąć, co spowoduje potrzebę przekwalifikowania wielu pracowników.

Prognozy dotyczące rynku pracy są zróżnicowane. Według McKinsey Global Institute, do 2055 roku technologie dostępne już dziś mogą zastąpić około 49% czynności obecnie wykonywanych przez pracowników. Naukowcy z Oxfordu przewidują, że sztuczna inteligencja zdominuje rynek pracy do 2061 roku, ale w pełni zastąpi ludzi dopiero w 2136 roku. Jednocześnie Światowe Forum Ekonomiczne szacuje, że do 2025 roku 85 milionów miejsc pracy na całym świecie może zostać zastąpionych przez maszyny i procesy automatyzacji. W tym samym czasie powstanie wiele, dzisiaj nie znanych, zawodów dając 97 milionów nowych miejsc pracy, co dla wielu osób oznaczać będzie konieczność przekwalifikowania lub przebranżowienia.

Widoczne dziś trendy, takie jak automatyzacja prac fizycznych, powtarzalnych i schematycznych, znaczący wzrost rotacji pracowników, spadek przywiązania pracownika do pracodawcy, czy zmiany w modelach pracy i masowy cyfrowy upskilling pracowników, mogą wpłynąć na liczbę miejsc pracy, ewolucję zawodów, rozwój zawodowy pracowników, a także na sam charakter pracy.

Podsumowując, przyszłość rynku pracy wydaje się być pełna wyzwań, ale także pełna możliwości. Rozwój technologiczny, automatyzacja i cyfryzacja przyniosą zmiany, które będą wymagały od nas adaptacji i ciągłego rozwoju kompetencji.  Jednak w obliczu tych zmian, nie możemy zapominać o naszym zdrowiu psychicznym. Zarządzanie stresem, zapobieganie wypaleniu zawodowemu i utrzymanie równowagi między pracą a życiem osobistym staną się jeszcze bardziej kluczowe, aby zapewnić zrównoważony rozwój zawodowy i osobisty. W końcu, zdrowy pracownik to zadowolony i efektywny pracownik. Ważne jest, aby pamiętać, że zmiany, choć czasami trudne, są częścią naszego rozwoju jako jednostek i społeczeństwa. W tym kontekście, raport „Prognozowane zmiany na rynku pracy. Przegląd scenariuszy” dostarcza nam cennych informacji, które mogą pomóc nam zrozumieć i przygotować się na nadchodzące czasy.

Pamiętajmy, że to właśnie nasza zdolność do adaptacji i nauki jest tym, co ostatecznie nas wyróżnia!

Bibliografia:

Instytut Analiz Rynku Pracy. (2022). Prognozowane zmiany na rynku pracy. Przegląd scenariuszy. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości