W dzisiejszych czasach, w świecie zdominowanym przez media społecznościowe i personal branding, pojęcie „osobowości” nabrało kluczowego znaczenia. Wszyscy chcą być oryginalni, wyjątkowi i jednocześnie spójni i zorganizowani. Zatem czym jest osobowość? Dlaczego jedni z nas są bardziej otwarci na nowe doświadczenia, podczas gdy inni są bardziej ostrożni i zorganizowani? Przyjrzyjmy się bliżej najbardziej znanej na świecie teorii osobowości. Co ciekawe teorii, która nie podaje konkretnej definicji pojęcia osobowość, natomiast bardzo szczegółowo opisuje jej pięć czynników wchodzących w jej skład.
W latach 80. XX wieku, dwaj psycholodzy, Paul Costa i Robert McCrae, dokonali przełomu w badaniach nad osobowością, tworząc model Wielkiej Piątki, który stał się jednym z najbardziej uznanych i szeroko przyjętych w dziedzinie psychologii.
Głębsze zrozumienie Wielkiej Piątki
1. Otwartość na doświadczenia odnosi się do stopnia, w jakim jednostka jest otwarta na nowe doświadczenia, kreatywna i skłonna do introspekcji. Osoby o wysokim nasileniu tej cechy często są ciekawe świata, mają bogate życie wewnętrzne i interesują się sztuką oraz kulturą. W kontekście zawodowym osoby te mają skłonność do myślenia „poza schematem”, co sprawia, że są cennymi pracownikami w branżach twórczych i innowacyjnych.
2. Sumienność to czynnik odnoszący się do samodyscypliny, organizacji i odpowiedzialności. Osoby sumienne wykazują silne poczucie obowiązku, są dokładne i skrupulatne. W kontekście zawodowym, ich zdolność do zarządzania sobą w czasie i pilnowania terminów czyni je niezastąpionymi w zawodach, które wymagają dokładności, takich jak analiza finansowa, medycyna czy prawo. Wysoka sumienność ułatwia też realizację wszelkich życiowych celów i postanowień, stąd myśląc o rozwoju osobistym i rozwoju kariery warto popracować nad sumiennością.
3. Ekstrawersja charakteryzuje się tendencją do poszukiwania stymulacji w zewnętrznym środowisku. Ekstrawertycy są energiczni, optymistyczni i towarzyscy. W środowisku zawodowym mogą się wyróżniać w dziedzinach wymagających interakcji społecznej, takich jak marketing, sprzedaż czy relacje z klientami.
4. Ugodowość jest cechą, która charakteryzuje jednostki o wysokim stopniu współczucia, ciepła i potrzebie współpracy nie rywalizacji. Osoby ugodowe mają tendencję do unikania konfliktów i dzięki naturalnej łagodności są zwykle lubiane w towarzystwie czy wśród współpracowników. W miejscu pracy odnoszą sukcesy w zawodach opartych na relacjach, takich jak doradztwo, mediacje czy pielęgniarstwo.
5. Neurotyczność opisuje tendencję do doświadczania negatywnych emocji, takich jak lęk, smutek czy frustracja. Wiąże się też z obniżoną odpornością na stres i łatwością utraty stabilności emocjonalnej. Chociaż może się wydawać, że jest to niekorzystne w miejscu pracy, osoby o wysokim poziomie neurotyczności mogą być bardziej wrażliwe na sygnały otoczenia, co może być przydatne w zawodach wymagających empatii i zrozumienia innych.
Znaczenie osobowości w miejscu pracy
Współczesne badania w dziedzinie psychologii i zarządzania ludźmi coraz częściej skupiają się na tym, jak cechy osobowości wpływają na wydajność i skuteczność w miejscu pracy. Fakt, że pewne cechy są bardziej reprezentowane w określonych sektorach zawodowych, nie jest przypadkowy. Ekstrawertycy, ze swoją naturalną zdolnością do nawiązywania kontaktów i komunikacji z innymi, często odnoszą sukcesy w dziedzinach zorientowanych na interakcje z ludźmi, takich jak sprzedaż, marketing czy obsługa klienta.
Z drugiej strony osoby sumienne, które cechują się dokładnością, odpowiedzialnością i konsekwencją w działaniu, naturalnie odnajdują się w zawodach, które wymagają skrupulatności. Dlatego często dominują w dziedzinie nauki, inżynierii czy finansów.
Jednakże, ważne jest podkreślenie, że chociaż pewne cechy mogą ułatwiać odniesienie sukcesu w określonych dziedzinach, żadna cecha osobowości sama w sobie nie gwarantuje sukcesu. Istnieją wybitni naukowcy o cechach ekstrawertycznych i równie skuteczni menedżerowie sprzedaży o profilu sumiennym. Kluczem do sukcesu zawodowego jest wgląd w samego siebie, samoświadomość oraz zrozumienie własnych mocnych stron i obszarów do poprawy, a także elastyczność w dostosowywaniu się do wymagań konkretnego stanowiska i kultury organizacyjnej.
Podsumowanie
W świecie, w którym technologia, globalizacja i postęp naukowy wprowadzają nieustannie zmiany w kulturze pracy, zdolność do adaptacji i samorozwoju jest kluczem do sukcesu zawodowego. W tym kontekście zrozumienie własnej osobowości staje się nie tylko cenną wiedzą, ale wręcz koniecznością. Teoria Wielkiej Piątki dostarcza solidnych narzędzi do głębszej introspekcji. Pozwala na dokładniejsze zrozumienie, jakie cechy osobowości kierują naszymi decyzjami, preferencjami i zachowaniami w miejscu pracy. W efekcie, może to prowadzić do bardziej świadomych wyborów zawodowych, lepszej komunikacji z kolegami z zespołu, a także do osiągnięcia większej satysfakcji i zadowolenia z wykonywanej pracy. Wiedza ta, połączona z zaangażowaniem w ciągły rozwój, może być kluczem do długotrwałego sukcesu i spełnienia zawodowego.
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R professional manual. Psychological Assessment Resources.
Barrick, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: a meta-analysis. Personnel psychology, 44(1), 1-26.